UM Ruda Śląska: Pitlokowie patronami kochłowickiej ulicy

Jedna z ulic w Rudzie Śląskiej - Kochłowicach będzie nosiła nazwę Stefanii i Emanuela Pitloków. Taką decyzję podjęli radni podczas dzisiejszej sesji Rady Miasta. – Małżeństwo Państwa Pitloków przez całe swoje życie związane było przede wszystkim z Bykowiną i Kochłowicami. Włożyli oni wiele trudu, poświęcenia, pracy oraz serca w liczne działania na rzecz rozwoju całego miasta i społeczności lokalnej – podkreśla Grażyna Dziedzic, prezydent Rudy Śląskiej.

Ulica, której patronami zostaną Stefania i Emanuel Pitlokowie, to jedna z dróg wewnętrznych, zlokalizowana w pobliżu ulicy Mikołaja Reja w dzielnicy Kochłowice. - W rejonie tej ulicy, zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wyodrębniono szereg nowych działek przeznaczonych pod jednorodzinną zabudowę mieszkaniową – podkreśla Michał Pierończyk, wiceprezydent Rudy Śląskiej. - Po zakończeniu budowy konieczne będzie ponumerowanie nowo powstałych budynków, dlatego najbardziej korzystnym rozwiązaniem jest nadanie nazwy wspomnianej ulicy – dodaje.

Emanuel Pitlok, który wraz z żoną Stefanią będzie patronował kochłowickiej ulicy, był cenionym pedagogiem i działaczem społecznym. Urodził się 2 marca 1910 r. w Pszczynie – Starej Wsi, w rodzinie rolniczej o żywych tradycjach polskich. Zmarł 21 grudnia 1984 r. Jego ojciec i dwaj starsi bracia walczyli w Powstaniach Śląskich, a on sam jako 10-letni chłopiec wziął udział w strajku szkolnym, zorganizowanym na znak protestu przeciwko nauce w szkole w języku niemieckim. W okresie plebiscytu był kolporterem polskich czasopism i ulotek.

Po ukończeniu Państwowego Seminarium Nauczycielskiego i zdaniu egzaminu dojrzałości, we wrześniu 1931 roku młody Emanuel objął posadę w jednej ze szkół w Siemianowicach Śląskich, a następnie w Przełajce. Później przeniesiono go do szkoły w Bykowinie, gdzie pracował jako nauczyciel, a od 1938 roku pełnił funkcję kierownika tej szkoły. Wybuch II wojny światowej sprawił, że mężczyzna został aresztowany przez gestapo i przewieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau. Tam jako więzień polityczny otrzymał numer 7876. W czerwcu 1940 r. przetransportowano go do obozu w Mauthausen i przydzielono do pracy w obozie w Gusen. Dopiero w listopadzie zwolniono go z obozu, jednak aż do zakończenia wojny wykonywał przymusową pracę przy robotach ziemnych w Murckach.

Po zakończeniu wojny, w lutym 1956 r., Emanuel Pitlok organizował szkołę podstawową w Bykowinie. W latach 1945-1949 pracował też w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach. Już w pierwszych miesiącach po wyzwoleniu zorganizował w Bykowinie „Koło Czytelnika”, które dało początek utworzeniu późniejszej biblioteki publicznej. Zaangażowanie w sprawy lokalnej społeczności sprawiło, że mieszkańcy obdarzali go coraz większym zaufaniem i szacunkiem, dlatego w latach 1945 - 1961 powierzono mu funkcję radnego, którą najpierw pełnił w gminie bykowińskiej, a potem w Nowym Bytomiu i Rudzie Śląskiej

Przez 5 lat pełnił obowiązki przewodniczącego Gminnej Rady Narodowej w Bykowinie, a następnie przewodniczył Komisji Budownictwa i Oświaty Miejskiej Rady Narodowej oraz w latach 1945-1949 był radnym Powiatowej Rady Narodowej w Katowicach. Warto dodać, że jednym z ważniejszych momentów jego życia było objęcie w 1956 roku stanowiska dyrektora nowego liceum ogólnokształcącego w Kochłowicach. Dzięki jego staraniom budynek szkoły podstawowej został zaadaptowany do potrzeb licealistów, urządził one wiele pracowni przedmiotowych oraz unowocześnił bazę techniczną szkoły.

W 1959 r. zainicjował społeczną budowę szkolnej sali gimnastycznej, a w latach 1964 - 1967 w czynie społecznym wybudował nowoczesne boisko szkolne z asfaltowymi płytami do gier sportowych z bieżnią i skoczniami. Funkcję dyrektora tej szkoły Emanuel Pitlok pełnił do czasu przejścia na emeryturę w 1975 r. W swojej pracy okazał się także znakomitym, lubianym przez uczniów pedagogiem, który prowadził lekcje w ciekawy sposób. Otaczał także opieką młodych nauczycieli oraz interesował się działalnością organizacji młodzieżowych, a szczególnie Szkolnym Kołem Sportowym.

Kolejnym osiągnięciem Emanuela Pitloka było założenie w Rudzie Śląskiej Ligi Ochrony Przyrody oraz objęcie funkcji przewodniczącego zarządu miejskiego (od 1980 r.) oraz członka Komisji Rewizyjnej Zarządu Okręgowego. W 1964 r. otrzymał on srebrną odznakę Honorową LOP, a w 1982 r. odznakę honorową „Zasłużony dla ochrony przyrody”. Warto też dodać, że od 1966 r. pracował w Towarzystwie Przyjaciół Miasta Ruda Śląska jako skarbnik Zarządu Miejskiego i został członkiem Komisji Historycznej. Natomiast w latach 1983 - 1984 był prezesem wspomnianego towarzystwa.

Dzięki jego inicjatywie powstało Muzeum Szkolne III Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Niewidoka w Rudzie Śląskiej i Muzeum Społeczne Rudy Śląskiej, któremu przekazał swoją kolekcję medali i monet. Warto dodać, że Emanuel Pitlok był również przewodniczącym Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Rudzie Śląskiej, członkiem Zarządu Miejskiego Towarzystwa Szkoły Świeckiej, należał do Związku Inwalidów Wojennych oraz Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, a od 1972 r. przewodniczył Miejskiej Komisji Młodzieżowej.

Władze szkolne, miejskie i partyjne wielokrotnie nagradzały go za całokształt pracy. Uhonorowano go wpisaniem do grona Zasłużonych dla Miasta Ruda Śląska oraz dla województwa katowickiego. Otrzymał także m.in.: złotą odznakę ZHP, odznakę 1000-lecia Państwa Polskiego, złotą odznakę zasłużonego w rozwoju województwa katowickiego, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
czy Honorową Odznakę Harcerskiej Służby Ziemi Śląskiej.

W czasie swojego życia Emanuel Pitlok związał się ze Stefanią, która tak jak jej mąż, całe swoje zawodowe życie poświęciła edukacji oraz pracy na rzecz społeczności lokalnej. Po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Wirku młoda Stefania rozpoczęła pracę w Szkole Podstawowej nr 23 w Bykowinie. Warte odnotowania jest to, że pracowała ona w tej szkole od 1936 roku aż do przejścia na emeryturę. Jednak w czasie, kiedy wybuchła II wojna światowa, musiała zawiesić swoją nauczycielską działalność i ukrywać się przez wywiezieniem do obozu koncentracyjnego. Ukrywała się wtedy w Starej Wsi w Pszczynie, gdzie urodziła czworo dzieci.

Po zakończeniu wojny Stefania Pitlok wróciła do szkoły, w której pracowała przed wojną, a w 1956 r. objęła funkcję kierownika tej szkoły, którą pełniła aż do emerytury. W tamtym czasie dokonała wszelkich starań, by przy pomocy rodziców uczniów wybudować salę gimnastyczną oraz dobudować drugie piętro szkoły.

Oprócz działalności edukacyjnej Stefania Pitlok angażowała się także w działalność kulturalną. Z jej inicjatywy zainicjowana została wymiana kulturalna z uczniami Szkoły Podstawowej w Zakopanem – Kościelisku, która trwała aż do przejścia kobiety na emeryturę. Co więcej, była ona także inicjatorką wielu imprez, m.in. teatrzyków dziecięcych, które występowały na terenie całego Śląska. W szkole odbywały się także zabawy karnawałowe dla mieszkańców Bykowiny, z których dochód zasilał komitet rodzicielski. Warto też dodać, że Stefania Pitlok skutecznie walczyła z analfabetyzmem, który był powszechny po wojnie. Szczególnie zwalczała go wśród pracowników kopalni Nowy Wirek, prowadząc wieczorowe kursy czytania i pisania. Za swoją pracę została ona uhonorowana wieloma odznaczeniami państwowymi, np. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, złotą odznaką ZNP oraz tytułem „Zasłużonej dla Rudy Śląskiej”.