W dniach 26-30 czerwca w Katowicach odbyła się 11. sesja Światowego Forum Miejskiego (World Urban Forum 11, w skrócie: WUF11). To największe globalne wydarzenie dotyczące miast, na którym nie zabrakło także Rudy Śląskiej.
World Urban Forum 11 to wydarzenie organizowane przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Osiedli Ludzkich UN-Habitat, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz miasto-gospodarza, czyli Katowice. Główna część WUF11 odbywała się na terenie Spodka i Międzynarodowego Centrum Kongresowego, jednakże całemu przedsięwzięciu towarzyszyły wydarzenia w terenie („WUF na mieście”).
Ważną częścią WUF11 była strefa wystawiennicza. Urban Expo, licząca blisko 8000 m2, została zorganizowana w taki sposób, aby nawiązywać do ogólnej tematyki forum i przyciągnąć dużą publiczność. W strefie tej podmioty z całego świata prezentowały innowacyjne rozwiązania służące osiągnięciu zrównoważonego rozwoju miast.
Celem wydarzenia była promocja zrównoważonego rozwoju miast i dyskusja nad wyzwaniami, które przed nimi stoją. Najpoważniejsze problemy, z którymi mierzą się współczesne społeczeństwa, mają charakter globalny – zmiany klimatyczne, degradacja zasobów środowiska przyrodniczego, spadek bioróżnorodności, pandemie, kryzysy gospodarcze, demograficzne i migracyjne. Dlatego odpowiedź na nie wymaga działań i koordynacji w wymiarze międzynarodowym. Temu celowi służą także spotkania w ramach światowych forów miejskich.
Miasto w centrum uwagi
Miasta i obszary zurbanizowane są szczególnie istotne w kontekście globalnych wyzwań nie tylko dlatego, że już dziś zamieszkuje je ponad połowa ludności świata, a do 2030 roku będzie to 60%. Odpowiednio kształtowane i zarządzane miasto może okazać się jednym z kluczowych elementów rozwiązywania cywilizacyjnych problemów. Przestrzenna koncentracja stwarza szansę na zmniejszenie presji człowieka na zagospodarowywanie obszarów naturalnych i pozwala na zwiększenie efektywności energetycznej, a ekonomia skali tworzy potencjał do wdrażania innowacyjnych rozwiązań i usług. Z kolei brak zrównoważonej polityki urbanizacyjnej, brak właściwego planowania rozwoju oraz słaba organizacja miejskich systemów, prowadzą do utraty tej szansy i skutkują niskim poziomem życia, dużym rozwarstwieniem i silną polaryzacją społeczną – czyli zjawiskami bardzo negatywnie oddziaływującymi na środowisko.
Wyzwanie – sprawiedliwa transformacja
Ruda Śląska nie jest tu ewenementem, dlatego również będzie się musiała zmierzyć z tymi wyzwaniami. Do tego należy dodać chyba największe wyzwanie, z jakim naszemu miastu przyjdzie się zmierzyć – proces sprawiedliwej transformacji. Aby się odpowiednio do niego przygotować, Ruda Śląska już od dłuższego czasu uczestniczy w różnego rodzaju projektach, których celem jest eksperckie wsparcie miast na wielu płaszczyznach: gospodarczej, środowiskowej, społecznej i przestrzennej.
Tradycyjny przemysł przez wiele lat napędzał rozwój nie tylko regionu, ale i całego kraju. Myśląc „Ruda Śląska” mamy przed oczami charakterystyczne kopalniane szyby i kominy fabryk. Jednocześnie od 30 lat nasze miasta przechodzą proces transformacji, którego efekty to: stopniowa zmiana struktury gospodarczej, rozwój nowych sektorów, w tym opartych na nowych technologiach, większa dbałość o środowisko naturalne i jakość życia mieszkańców.
Mimo że w ciągu tych 30 lat liczba osób bezpośrednio związanych z górnictwem zmniejszyła się z około 300 tys. do ok. 72,5 tys., nadal pozostajemy największym regionem górniczym w Unii Europejskiej, a największe wyzwanie transformacyjne w skali całej UE pozostaje wciąż jeszcze przed nami.
Sprawiedliwa transformacja to proces systematycznych i stopniowych zmian, które w dłuższej perspektywie pozwolą oprzeć gospodarkę regionu o nowoczesne gałęzie przemysłu neutralnego dla środowiska. Celem jest, aby zmiana w kierunku niskoemisyjnej gospodarki nie była inwazyjna dla mieszkańców. Zyskamy równy dostęp do zasobów środowiska naturalnego (czystej wody, powietrza i terenów zielonych), rynku pracy oraz infrastruktury społecznej i technicznej. Dzięki sprawiedliwej transformacji uda się zniwelować istniejące różnice rozwojowe i zapewnić wysoką jakość życia i nowe możliwości rozwoju.
Światowe Forum Miejskie w Katowicach stworzyło możliwość poznania rozwiązań z zakresu zrównoważonej urbanizacji stosowanych w miastach na całym świecie, a także ludzi i organizacji, które za nimi stoją. Było również wyjątkową okazją, by podzielić się doświadczeniami transformacji, jaka dokonuje się w polskich miastach. Jej specyfiką jest niewątpliwie dynamiczny rozwój gospodarczy i jednocześnie stosunkowo niski poziom nierówności społecznych. Ten model transformacji, oparty w dużej mierze na wykorzystaniu lokalnych zasobów i samorządności, może okazać się szczególnie interesujący dla miast z krajów rozwijających się.
Ruda Śląska dzieli się doświadczeniami
W odpowiedzi na te wyzwania Ruda Śląska nie pozostaje w tyle. Miasto było jednym z bardziej aktywnych uczestników Forum, zarówno dzieląc się swoimi doświadczeniami, jak i ucząc się od innych, jak lepiej wykorzystać swoje potencjały, aby w przyszłości stać się miastem zbudowanym o zasady zrównoważonego rozwoju.
Ruda Śląska wraz z Ostrowem Wielkopolskim uczestniczyła w panelu dyskusyjnym Urban Eco Future, zorganizowanym przez Związek Miast Polskich. Ponadto w Pawilonie Polskim nasze miasto wraz z Tychami, Warszawą i Starachowicami wzięło udział w debacie „Społeczno-gospodarcza transformacja miast poprzemysłowych”, zorganizowanej przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Ruda Śląska aktualnie uczestniczy w dwóch dużych projektach wymiany doświadczeń i podnoszenia kompetencji pracowników – „Planie działań dla Miast” oraz „Partnerskiej Inicjatywie Miast” w ramach sieci miast zielonych, których efekty również prezentowane były podczas Forum.
Wyjątkowym wydarzeniem była wizyta studyjna w Rudzie Śląskiej przedstawicieli rządu, ministerstw, burmistrzów oraz osób zajmujących się rewitalizacją w Mołdawii i Ukrainie. Delegaci odwiedzili Stację Biblioteka, Koksownię Orzegów, Trakt Rudzki wraz z Górą Antonia, a także zapoznali się z renowacją podwórek w mieście i masterplanem dla terenu po KWK Pokój. - Dziękuję wszystkim, którzy przygotowali dla nas tę ekscytującą wizytę. Szczerze mówiąc nawet nie wiem, co było ciekawsze: WUF czy dzisiejsza wizyta studyjna. Prawdopodobnie dzięki temu nasz program jest idealnie zbalansowany – podsumowała spotkanie przedstawicielka Ministerstwa Rozwoju Wspólnot i Terytoriów Ukrainy.
Kierunek – zrównoważony rozwój
Inicjatywą podjętą przez Miasto w ostatnich miesiącach, jest powołanie Zespołu ds. zrównoważonego rozwoju Miasta Ruda Śląska. Zadaniem Zespołu jest tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju Rudy Śląskiej przez optymalne gospodarowanie przestrzenią publiczną, efektywną realizację usług publicznych, prawidłowe wykorzystanie infrastruktury obsługującej mieszkańców.
